การศึกษานำร่องจากมหาวิทยาลัยบอสตัน ชี้ให้เห็นว่าการกิน "ไฟเบอร์" หรือ "ใยอาหาร" ในปริมาณที่สูงขึ้นจะช่วยลดระดับสารเคมีตลอดกาลในร่างกายได้ โดยเฉพาะสาร "PFOS" (Perfluorooctanesulfonic acid) และ "PFOA" (Perfluorooctanoic acid) ซึ่งเป็นสารมลพิษคงทนในน้ำ ที่ใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น สารเคลือบกระทะ เสื้อผ้าที่กันเปื้อน แชมพู และโฟมดับเพลิง
เจนนิเฟอร์ ชเลซิงเกอร์ หัวหน้าคณะผู้วิจัยและศาสตราจารย์ประจำสาขาวิชาสุขภาพสิ่งแวดล้อม ที่มหาวิทยาลัยบอสตัน แสดงความตื่นเต้นกับผลการทดลองในหนูและมนุษย์กลุ่มเล็ก ๆ พร้อมเปิดเผยว่าปัจจุบันกำลังขยายการทดลองให้ใหญ่ขึ้น
"เราเพิ่งจะทดลองได้ไม่นาน แต่เราก็เห็นสิ่งที่มีแนวโน้มดีมาก สิ่งสำคัญคือวิธีการนี้สามารถทำได้เอง เข้าถึงได้ง่ายในราคาที่ประหยัด" ชเลซิงเกอร์กล่าวด้วยความกระตือรือร้น
จากการตรวจสอบรูปแบบการรับประทานอาหารและปริมาณ PFAS ในร่างกายของผู้ทดลองแสดงให้เห็นว่าการบริโภคผลไม้หรือผักและอาหารที่มีไฟเบอร์สูง ช่วยให้ความเข้มข้นของ PFAS ลดลงทั้งในผู้ใหญ่และเด็ก ซึ่งเป็นการค้นพบที่สำคัญในวงการวิทยาศาสตร์การแพทย์และสิ่งแวดล้อม
สารเคมีตลอดกาลคืออะไร และทำไมถึงน่ากลัว?
สารเคมีตลอดกาล เป็นสารเคมีประเภทหนึ่งที่มีความทนทานสูง สลายตัวช้ามาก และไม่สลายตัวตามธรรมชาติในสิ่งแวดล้อม ถูกใช้เป็นส่วนประกอบข้าวของเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันหลากหลายประเภท มีอยู่ประมาณ 15,000 ชนิด ซึ่งนับว่ามีจำนวนมากและกระจายอยู่ในสิ่งแวดล้อมทั่วโลก
สารเหล่านี้มีความเสี่ยงต่อสุขภาพมนุษย์อย่างร้ายแรง โดยอาจก่อให้เกิดมะเร็ง ข้อบกพร่องแต่กำเนิด ภูมิคุ้มกันลดลง คอเลสเตอรอลสูง โรคไต และปัญหาสุขภาพร้ายแรงอื่น ๆ อีกมากมาย ซึ่งเป็นเหตุผลที่ทำให้นักวิทยาศาสตร์และผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพทั่วโลกให้ความสนใจกับวิธีการลดการสะสมของสารเหล่านี้ในร่างกายมนุษย์
สำนักงานปกป้องสิ่งแวดล้อมของสหรัฐ (EPA) พบว่า มีสาร PFOS และ PFOA ปนเปื้อนอยู่ในน้ำดื่มในหลายพื้นที่ พร้อมเตือนว่าสารเหล่านี้เป็นอันตราย และมีครึ่งชีวิตอยู่ในเลือดของมนุษย์ราว 2-5 ปี หมายความว่าร่างกายจะขับสารเคมีออกไปครึ่งหนึ่งของปริมาณที่อยู่ในเลือดในช่วงเวลาดังกล่าว ดังนั้นอาจจะต้องใช้เวลาหลายสิบปีกว่าที่ร่างกายจะขับสารเหล่านี้ออกได้หมด ซึ่งนับเป็นระยะเวลาที่ยาวนานและอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว
กระทรวงกลาโหมสหรัฐสนับสนุนการวิจัย
กระทรวงกลาโหมของสหรัฐเป็นผู้ให้ทุนสนับสนุนการวิจัยนี้ด้วยเหตุผลสำคัญ เนื่องจากฐานทัพทหารเป็นแหล่งสะสมของสารเคมีตลอดกาล ทำให้ทหารจำนวนมากต้องสัมผัสกับสารเคมีเหล่านี้โดยไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการหาวิธีลดปริมาณสารเคมีเหล่านี้ในร่างกายของบุคลากรทางทหาร
ความพยายามนี้แสดงให้เห็นถึงความตระหนักของหน่วยงานรัฐในประเด็นสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับสารเคมีตลอดกาล และความมุ่งมั่นในการแก้ไขปัญหาดังกล่าวด้วยวิธีการที่เข้าถึงได้และมีประสิทธิภาพ
กลไกการทำงานของไฟเบอร์ต่อสารเคมีตลอดกาล
นักวิจัยจากมหาวิทยาลัยบอสตันได้ตั้งทฤษฎีที่น่าสนใจเกี่ยวกับวิธีการทำงานของใยอาหารในการลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกาย โดยพบว่าใยอาหารจะสร้างเจลที่อาจหยุดเซลล์เยื่อบุลำไส้ไม่ให้ดูดซับสารเคมีตลอดกาล อีกทั้งเส้นใยยังสร้างเจลที่ขัดขวางการดูดซึมของกรดน้ำดี ส่งผลให้กรดน้ำดีถูกขับออกทางอุจจาระมากขึ้น
กรดน้ำดีมีองค์ประกอบทางเคมีคล้ายกับสารเคมีตลอดกาล และสารเหล่านี้สามารถเคลื่อนตัวเข้าไปในลำไส้พร้อมกับน้ำดี ดังนั้นกลไกในใยอาหารที่ก่อตัวเป็นเจลจึงสามารถกำจัดได้ทั้งกรดน้ำดีและ PFAS สายยาว เช่น PFOS และ PFOA ในเวลาเดียวกัน ซึ่งเป็นการทำงานแบบ "ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว"
อย่างไรก็ตาม แม้ใยอาหารดูเหมือนจะทำงานได้ดีในการจับและขับถ่ายออกทางอุจจาระ แต่ไม่ค่อยได้ผลกับ PFAS สายสั้น ที่มีขนาดเล็กกว่า ดังนั้นสารเคมีตลอดกาลสายสั้นจึงมักถูกขับออกทางปัสสาวะมากกว่า ซึ่งเป็นข้อจำกัดที่นักวิจัยกำลังศึกษาหาวิธีแก้ไขเพิ่มเติม
เปรียบเทียบกับวิธีการลดระดับสารเคมีตลอดกาลแบบอื่น
ปรกติแล้ว จะใช้โคลเอสไตรามีน ซึ่งเป็นยาลดคอเลสเตอรอล ในการลดระดับสารเคมีตลอดกาลในเลือดด้วย แต่ชเลซิงเกอร์กล่าวว่าโคลเอสไตรามีนทำให้หนูมีอุจจาระแข็งและมีขนาดใหญ่บ่อยครั้ง ซึ่งเป็นผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์
ในทางตรงกันข้าม ไฟเบอร์ช่วยให้ถ่ายอุจจาระได้ง่าย และยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพในด้านอื่น ๆ อีกหลายประการ ไม่ว่าจะเป็นการช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ลดคอเลสเตอรอล ป้องกันโรคหัวใจ และช่วยในระบบย่อยอาหาร ทำให้ไฟเบอร์เป็นทางเลือกที่ดีกว่าในการลดระดับสารเคมีตลอดกาลในร่างกาย
คำแนะนำในการบริโภคไฟเบอร์เพื่อลดสารเคมีตลอดกาล
ศาสตราจารย์ชเลซิงเกอร์ได้ให้คำแนะนำที่มีประโยชน์เกี่ยวกับการบริโภคไฟเบอร์เพื่อลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกาย โดยระบุว่าควรกินทั้งใยอาหารทั้งที่ละลายน้ำได้และไม่ละลายน้ำ เพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุด
นอกจากนี้ ยังพบว่าเบต้ากลูแคนจากข้าวโอ๊ตก็มีประสิทธิภาพสูงในการลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลเช่นกัน โดยควรกินร่วมกับอาหารในแต่ละมื้อ เพราะเป็นช่วงที่ร่างกายผลิตน้ำดี และการผลิตน้ำดีจะต้องทำควบคู่กับการรับประทานใยอาหารเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการขับสารเคมีตลอดกาลออกจากร่างกาย
"เบต้ากลูแคนจากข้าวโอ๊ตเป็นใยอาหารชนิดหนึ่งที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าช่วยลดคอเลสเตอรอลได้ โดยช่วยขจัดกรดน้ำดีออกไป กรดน้ำดีมีองค์ประกอบทางเคมีคล้ายกับ PFAS ที่มีสายยาว ดังนั้น ใยอาหารที่ก่อตัวเป็นเจลอาจช่วยขจัด PFAS ได้เช่นเดียวกับกรดน้ำดี" ชเลซิงเกอร์กล่าวพร้อมย้ำถึงความสำคัญของการรับประทานอาหารที่มีไฟเบอร์สูงเป็นประจำ
การศึกษาอื่น ๆ ที่สนับสนุนผลการวิจัย
นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่นักวิจัยพบความเชื่อมโยงระหว่างการบริโภคไฟเบอร์กับระดับ PFAS ที่ลดลง ตัวอย่างเช่น การศึกษาวิจัยของมหาวิทยาลัยเคนตักกี้พบว่า การกินอาหารที่มีไฟเบอร์สูงอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคที่เกี่ยวกับการสัมผัสกับสาร PFOS พร้อมแนะนำให้กินอาหารที่มีพืชเป็นส่วนประกอบสูง ซึ่งมาพร้อมกับประโยชน์ต่อสุขภาพหลายประการ รวมถึงช่วยให้อายุยืนมากขึ้น
นอกจากนี้ ยังมีการศึกษาอื่น ๆ ที่แสดงให้เห็นถึงประโยชน์ของการบริโภคอาหารที่มีไฟเบอร์สูงต่อสุขภาพโดยรวม ไม่ว่าจะเป็นการลดความเสี่ยงของโรคหัวใจ โรคเบาหวาน และโรคมะเร็งบางชนิด ซึ่งช่วยเสริมให้แนวคิดในการใช้ไฟเบอร์เพื่อลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกายมีความน่าเชื่อถือมากยิ่งขึ้น
แหล่งที่มาของสารเคมีตลอดกาลในชีวิตประจำวัน
สารเคมีตลอดกาลสามารถพบได้ในผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ มากมายที่เราใช้ในชีวิตประจำวัน ตั้งแต่กระทะเคลือบสารกันติด ไปจนถึงเสื้อผ้าที่กันน้ำหรือกันคราบ รวมถึงผลิตภัณฑ์ดูแลส่วนบุคคลอย่างแชมพู และอุปกรณ์ดับเพลิง
นอกจากนี้ ยังสามารถพบสารเคมีเหล่านี้ได้ในน้ำดื่มที่ปนเปื้อน ซึ่งเป็นแหล่งสำคัญที่ทำให้มนุษย์ได้รับสารเคมีตลอดกาลโดยไม่รู้ตัว โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีอุตสาหกรรมหนักหรือฐานทัพทหารที่มีการใช้สารเคมีเหล่านี้เป็นจำนวนมาก
ความแพร่หลายของสารเคมีตลอดกาลในสิ่งแวดล้อมและผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ทำให้การหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเหล่านี้เป็นเรื่องยาก จึงเป็นเหตุผลที่ทำให้การค้นพบวิธีลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกายด้วยการบริโภคไฟเบอร์มีความสำคัญอย่างยิ่ง
วิธีการอื่น ๆ ในการลดการสัมผัสกับสารเคมีตลอดกาล
นอกจากการเพิ่มการบริโภคไฟเบอร์แล้ว ยังสามารถลดการสัมผัสกับสาร PFAS ในชีวิตประจำวันได้ด้วยวิธีการอื่น ๆ อีกหลายวิธี ได้แก่:
- หลีกเลี่ยงการใช้กระทะเคลือบสารกันติด โดยเฉพาะอย่างยิ่งกระทะที่มีรอยขีดข่วนหรือเก่า ควรเปลี่ยนไปใช้กระทะเหล็กหล่อ กระทะเซรามิก หรือกระทะสแตนเลสแทน
- หลีกเลี่ยงเสื้อผ้าที่ป้องกันคราบหรือกันน้ำ เนื่องจากมักจะมีการใช้สาร PFAS ในการผลิต
- เลือกผลิตภัณฑ์ดูแลส่วนบุคคลที่ไม่มี PFAS โดยอาจตรวจสอบฉลากผลิตภัณฑ์หรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีการรับรองว่าปราศจาก PFAS
- กรองน้ำดื่ม โดยใช้เครื่องกรองน้ำที่สามารถกรอง PFAS ได้ เช่น เครื่องกรองที่ใช้เทคโนโลยีคาร์บอนแอคทีฟหรือการกรองแบบออสโมซิสย้อนกลับ
- หลีกเลี่ยงการบริโภคอาหารที่บรรจุในบรรจุภัณฑ์ที่เคลือบสาร PFAS เช่น กล่องพิซซ่า ถุงป๊อปคอร์นสำหรับไมโครเวฟ หรือบรรจุภัณฑ์อาหารฟาสต์ฟู้ดบางชนิด
การลดการสัมผัสกับสาร PFAS ร่วมกับการเพิ่มการบริโภคไฟเบอร์จะช่วยลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
ผลกระทบต่อนโยบายสาธารณะและอุตสาหกรรม
การค้นพบนี้อาจมีผลกระทบต่อนโยบายสาธารณะและอุตสาหกรรมในวงกว้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการคุ้มครองผู้บริโภคและสิ่งแวดล้อม ซึ่งอาจนำไปสู่การออกกฎระเบียบที่เข้มงวดมากขึ้นในการใช้สาร PFAS ในผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ
นอกจากนี้ ยังอาจมีการสนับสนุนให้มีการวิจัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับผลกระทบของสาร PFAS ต่อสุขภาพมนุษย์และสิ่งแวดล้อม รวมถึงวิธีการลดการสัมผัสกับสารเหล่านี้ในชีวิตประจำวัน ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อสาธารณะในระยะยาว
ในด้านอุตสาหกรรม อาจมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่ปราศจาก PFAS มากขึ้น เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภคที่ตระหนักถึงอันตรายของสารเคมีตลอดกาล และต้องการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ปลอดภัยต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
การวิจัยในอนาคต
ถึงแม้ว่าผลการวิจัยเบื้องต้นจะน่าตื่นเต้น แต่นักวิจัยยังคงต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับประสิทธิภาพของไฟเบอร์ในการลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกายในระยะยาว รวมถึงปริมาณที่เหมาะสมของไฟเบอร์ที่ควรบริโภคเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด
ขณะนี้ คณะวิจัยจากมหาวิทยาลัยบอสตันกำลังดำเนินการทดลองในกลุ่มตัวอย่างที่ใหญ่ขึ้น เพื่อยืนยันผลการวิจัยเบื้องต้นและศึกษาผลกระทบของการบริโภคไฟเบอร์ต่อระดับ PFAS ในร่างกายในประชากรที่หลากหลายมากขึ้น
นอกจากนี้ ยังมีแผนที่จะศึกษาผลของไฟเบอร์ชนิดต่าง ๆ ต่อการลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกาย เพื่อหาชนิดของไฟเบอร์ที่มีประสิทธิภาพสูงสุดในการกำจัดสาร PFAS ออกจากร่างกาย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาแนวทางการบริโภคอาหารที่เหมาะสมในอนาคต
บทสรุป
การค้นพบว่าการบริโภคอาหารที่มีไฟเบอร์สูงสามารถช่วยลดปริมาณสารเคมีตลอดกาลในร่างกายได้ นับเป็นข่าวดีสำหรับผู้ที่กังวลเกี่ยวกับการสัมผัสกับสาร PFAS ในชีวิตประจำวัน และเป็นทางเลือกที่เข้าถึงได้ง่ายและราคาไม่แพงในการลดความเสี่ยงต่อสุขภาพจากสารเคมีเหล่านี้
ด้วยการเพิ่มการบริโภคผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และอาหารที่มีไฟเบอร์สูงอื่น ๆ ร่วมกับการลดการสัมผัสกับผลิตภัณฑ์ที่มี PFAS ประชาชนทั่วไปสามารถมีส่วนร่วมในการปกป้องสุขภาพของตนเองและครอบครัวจากอันตรายของสารเคมีตลอดกาลได้
ในขณะที่การวิจัยในเรื่องนี้ยังคงดำเนินต่อไป การเพิ่มการบริโภคไฟเบอร์เป็นวิธีที่ปลอดภัยและมีประโยชน์ต่อสุขภาพในหลาย ๆ ด้าน จึงเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับทุกคนที่ต้องการลดความเสี่ยงจากสารเคมีตลอดกาลในชีวิตประจำวัน
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง
-
ฉลากผลิตภัณฑ์ชุมชน กลไกการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมและผู้บริโภคสู่ความยั่งยืน | รักษ์โลก:Low carbon society
17 พ.ค. 2568 | 11:00 -
เข้มงวด! ไทยออกเกณฑ์ใหม่ นำเข้าขยะกระดาษ คุมสิ่งปะปน เน้นรีไซเคิลยั่งยืน
17 พ.ค. 2568 | 7:00 -
วิกฤติขยะโลก 2050 ปริมาณพุ่ง 3.4 พันล้านตัน สำรวจสิ่งที่คนทิ้งมากที่สุด
16 พ.ค. 2568 | 15:13
